Tegelijkertijd stromen op veel mbo-scholen in Nederland minder jongeren in door de demografische krimp. De Algemene Rekenkamer waarschuwt voor een daling van het aantal studenten in het middelbaar beroepsonderwijs. In de Benchmark mbo 2020 wordt gesproken van een financieel gezonde positie, maar scholen moeten zich wel voorbereiden op een verwachte krimp vanaf 2021.
In Limburg merken ze al langer dat de traditionele mbo-infrastructuur van vooral jonge mensen opleiden onder druk staat. Erik Boskamp is business-developer voor VISTA college. Met zijn collega’s stuurt hij de publiek-private samenwerkingen aan die in Zuid-Limburg bestaan om voldoende vakmensen op te leiden voor verschillende sectoren.
“Op grond van demografische ontwikkelingen in de provincie zou je kunnen stellen dat er krimp is,” antwoordt Boskamp op de vraag of VISTA college last heeft van teruglopende studentenaantallen. “Alle onderwijsinstellingen in de regio hebben ermee te maken. Omdat het de maatschappelijke opdracht is van het mbo om niet alleen jongeren op te leiden maar ook veel andere mensen, zie je bij VISTA college meer balans in de studentenaantallen.”
Krimpende studentenaantallen zorgen op dit moment niet voor acute problemen bij mbo-scholen, maar zijn wel een zorg voor de sectoren waar het beroepsonderwijs de hofleverancier voor is. Wat kunnen bedrijven op de lange termijn doen als er geen personeel te vinden is?
“Dan gaan ze misschien weg uit Limburg”, schetst Erik Boskamp een rampscenario. “Maar zo’n drastische ontwikkeling komt gelukkig zelden voor en is natuurlijk niet wat we willen. Je kunt als bedrijf eigenlijk twee dingen doen. Meer werk automatiseren en daarbij hun werknemers doorontwikkelen om processen effectiever en efficiënter te maken. En je kunt op zoek gaan naar nieuwe populaties: statushouders en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Voor sommige branches gaat dat al heel goed, en voor andere is dat nog ontdekken. Maar voor beide trends moet je bij ons zijn. Het mbo kan bestaande werknemers helpen zich verder te ontwikkelen en we kunnen nieuwe populaties opleiden.”
Vakmanschapsagenda
Omdat de regionale en lokale politiek zich daar ook meer van bewust moet zijn trekken drie Limburgse mbo-scholen sinds kort samen op in de Vakmanschapsagenda. Gilde Opleidingen, VISTA college en Yuverta vragen nadrukkelijk aandacht voor het belang van vakmanschap en roepen op tot intensievere samenwerking in de regio.
Die bewustwording voor vakmanschap is volgens Boskamp een beetje verwaterd de afgelopen periode. “Wie gaat bijvoorbeeld straks de kweekburger produceren? Deze stelling hebben we tijdens de presentatie aan de Provinciale Staten bij verschillende maatschappelijke transities gedaan. Bijvoorbeeld bij zonnepanelen en de energietransitie. Daar zijn vakmensen bij nodig en die zijn hartstikke schaars. De kweekburger en de focus op innovatie en wetenschap, dat is natuurlijk sexy. Maar heb ook oog voor vakmanschap en haak de mbo-scholen aan.”