Adnan Tekin in gesprek met Edith Hooge, voorzitter Onderwijsraad: ‘Meer aandacht voor talentontwikkeling’

De kansenongelijkheid neemt toe. Het is een probleem dat de volste aandacht verdient van het nieuwe kabinet vinden Adnan Tekin en Edith Hooge. “De timing van jullie advies ‘Later selecteren, beter differentiëren’ is perfect. Nu de formatie nog steeds in volle gang is, is het een uitgelezen kans om Den Haag duidelijk te maken dat het huidige onderwijsstelsel talenten verspilt als er geen ruimte is voor hervormingen,” zegt Tekin tegen Hooge in een gesprek waarin beiden geen doekjes erom winden.

Zowel de voorzitter van de MBO Raad als van de Onderwijsraad zijn het met elkaar eens dat juist nu de tijd is voor de politiek om door te pakken op duurzame aanpassingen van het huidige onderwijsstelsel. Ondanks de  8,5 miljard euro die de overheid beschikbaar heeft gesteld als flinke financiële injectie om de achterstanden door de coronapandemie weg te werken. “Incidenteel geld staat een duurzame investering in het onderwijs in de weg,” zegt Hooge. Te beginnen met uitstel van selectie tot na een brede driejarige brugperiode en flexibel onderwijs dat recht doet aan wat leerlingen in hun mars hebben in plaats van ze vast te zetten op een niveau.

Adnan Tekin: “Die brede brugklas past bij de visie van de MBO Raad dat kinderen niet al op hun twaalfde toegewezen krijgen in welk opleidingsniveau ze moeten starten. De MBO Raad pleitte daarvoor al in 2016. Toen adviseerde de MBO Raad al om alle leerlingen in het voortgezet onderwijs beroepsoriënterende (keuze)vakken te volgen,” zegt Adnan Tekin.

Edith Hooge: “De Onderwijsraad wil met dit advies voortbouwen op wat er goed gaat en dat is onder meer het versterken van de beroepskolom. Daar is Nederland uniek in, net zoals in het uitzonderlijk vroeg selecteren. En dat laatste is jammer. Want juist door die vroegtijdige selectie los te laten, kun je kansenongelijkheid tegengaan. In Denemarken bijvoorbeeld hebben ze jaren geleden de Folkeskole doorgevoerd zodat kinderen tot hun zestiende jaar samen naar school gaan en daarna pas uitstromen. En daar hebben ze ook hun ijzersterke beroepsonderwijs behouden.”

Adnan Tekin: “Het mbo heeft een scharnierfunctie in ons onderwijsstelsel. In het mbo komen verschillende onderwijsniveaus samen waardoor iedereen de kans heeft om zich te ontwikkelen. Het mbo heeft immers een drievoudige taak: opleiden voor de arbeidsmarkt, doorstroom mogelijk maken naar een vervolgopleiding en werken aan persoonsvorming met burgerschap. Dat laatste vind ik, met loopbaanoriëntatie, heel belangrijk. Mbo’ers zijn breed inzetbaar en daar mogen ze zich best bewuster van zijn. Plus een startkwalificatie is een stepping stone voor jongeren naar een toekomst op de arbeidsmarkt of naar een vervolgopleiding.  Het is prettig dat de Onderwijsraad de noodzaak van een startkwalificatie onderkent. ”

“In ons advies is het eerste diploma dat leerlingen in de bovenbouw kunnen behalen een startkwalificatie. Door de samenwerking in de beroepskolom moet dat lukken. Onze wens is namelijk dat de overgang naar het mbo soepel verloopt,” vult Hooge aan. Tekin wil wel dat de verantwoordelijkheid voor het behalen van de startkwalificatie bij het mbo komt te liggen. Terwijl Hooge juist de nadruk wil leggen op de samenwerking tussen vmbo en mbo en de doorlopende leerlijnen die er nu al zijn. “We zouden graag zien dat vo-leerlingen een deel van hun opleiding op een mbo-school kunnen volgen en er meer ruimte komt voor praktijkonderwijs. Zo kunnen we de harde scheiding tussen algemeen en beroepsonderwijs verzachten.. Een vwo-leerling die vastloopt, komt misschien veel beter tot zijn recht in een praktijkgerichte leeromgeving,” zegt Hooge.

Adnan Tekin: “Dat kan als de verbinding tussen voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs verder versterkt wordt. De beroepscontext die het mbo kan bieden, vereist ook dat er meer nadruk komt te liggen op het belang van vakmanschap binnen het funderend onderwijs. Er zal een andere taal en cultuur nodig zijn om aan elkaar te wennen.”

Edith Hooge: “Het gehele onderwijsstelsel zal van de overheid een aantal jaren de tijd moeten krijgen om buiten de huidige hokjes te denken en in te zetten op onder andere die driejarige brugperiode en het beslechten van de scheidingen tussen onderwijssoorten. Dit vraagt om een andere mindset van het onderwijs met meer ruimte voor onderlinge uitwisselingen van docenten, teams en bestuurders. Ik ben ervan overtuigd dat onderwijssectoren van elkaar kunnen leren en het beste in elkaar naar boven kunnen halen waardoor het talent van elk kind tot volle wasdom kan komen.”