Aanpak vsv blijft cruciaal: opleiding afronden belangrijk

Dat jongeren zonder diploma de opleiding verlaten, kan meerdere oorzaken hebben:

• Mentale problemen, onder meer door corona en de huidige crises: recente cijfers van de GGD tonen aan dat in sommige regio's meer dan 60% van de jongeren tussen 16 en 25 jaar daarmee te maken heeft. Dat maakt deze jongeren kwetsbaar, met als risico schooluitval.
• Mogelijk vaker een verkeerde opleidingskeuze door de beperkte mogelijkheden tijdens de coronacrisis om zich te oriënteren op hun studie. Tijdens de coronacrisis vonden de open dagen voornamelijk online plaats, terwijl het mbo juist in de praktijk moet worden ervaren.
• De krapte op de arbeidsmarkt. Zeker in deze tijd van inflatie en hoge rekeningen is het aantrekkelijk om te gaan werken.

Het zijn vaak de werknemers zonder diploma's die als eersten worden ontslagen als het economisch slechter gaat. “En dan weer ‘aan de bak’ komen is zonder afgeronde opleiding erg lastig", aldus Tekin. "Ook is een diploma belangrijk als basis om tijdens je loopbaan bij te kunnen leren, of je te kunnen laten omscholen. De neerwaartse spiraal waarin je kunt terechtkomen als dat niet lukt, maakt je kwetsbaar, niet alleen op de arbeidsmarkt, maar ook in de samenleving.”

De oorzaak van schooluitval is divers, de aanpak ervan dus ook. Tekin: “Voor jongeren met mentale problemen doen scholen uiteraard wat binnen hun mogelijkheden ligt om te helpen, met ondersteuning van slb'ers en decanen. Maar een bredere, collectieve aanpak met maatschappelijke organisaties nodig. Een goed voorbeeld is School als Werkplaats van Firda: een mix van externe (jeugd)hulpverleners en interne medewerkers die wekelijks als voorziening op school aanwezig is. Zo’n brede aanpak past bij de school als primair opleider.”

Voor het beter ondersteunen bij het maken van een goede opleidingskeuze is ook veel aandacht. “Het scheelt enorm dat de open dagen weer op school kunnen plaatsvinden: het mbo moet je echt letterlijk zien, kunnen ervaren! Ook jongeren bewust maken van keuzes die je kansrijk maken op de regionale arbeidsmarkt, is een veelbelovende aanpak.”

Een uitgestelde opleidingskeuze is een speerpunt van de MBO Raad. “Scholieren moeten vaak al op hun vijftiende een keuze maken voor een mbo-opleiding, maar we zien dat lang niet alle scholieren weten wat ze later willen doen. En dan dus niet kiezen wat het beste past bij hun talenten en passies. Scholen hebben verschillende initiatieven die jongeren tijd geven om zich langer en beter te oriënteren. Daarom pleiten wij bij de MBO Raad al geruime tijd voor een latere studiekeuze. Naast het uitstellen van de studiekeuze kan het voor sommige studenten verstandig zijn om eerst een breed oriënterend jaar op het mbo te volgen, waarin ze kennismaken met verschillende vakgebieden om zo een betere keuze te kunnen maken. Verschillende mbo-scholen bieden dit soort trajecten aan.”

De aanpak van voortijdig schoolverlaten is een kwestie van een lange adem. Tekin: “Dat jongeren hun opleiding niet afmaken is iets van alle tijden. En helemaal uitbannen is, vanwege de grilligheid van de oorzaken en maatschappelijk en economische trends, utopie. Maar we hebben als maatschappij wel de verplichting ten aanzien van onze jongeren om ze de beste kansen te bieden, mét een afgeronde opleiding. Daarvoor is een brede alliantie van onderwijs, zorginstellingen en bedrijfsleven nodig.”

De investeringen van de minister met het actieplan tot 2026 helpen daarbij. “Die ondersteunen de lange adem die we nodig hebben echt. Met meer focus op jongeren in een kwetsbare positie en het stimuleren van jongeren om in elk geval een startkwalificatie te halen, is er in elk geval die basis die zo nodig is. Daarover hebben we ook afspraken gemaakt in de Werkagenda mbo.”