Kruimelpad
Crisis zet kwaliteit mbo onder druk
14 april 2021 12:00Door de coronacrisis staat de kwaliteit van het mbo zwaar onder druk constateert de Inspectie van het Onderwijs in haar jaarlijkse Staat van het Onderwijs. Adnan Tekin: “Dat lag in de lijn der verwachting maar komt zo zwart op wit toch hard aan. Omdat we zien hoe bestuurders, onderwijsteams en andere medewerkers zich elke dag inspannen om onder deze moeilijke omstandigheden hun studenten het best mogelijke onderwijs te bieden.
De problemen worden met name veroorzaakt door online onderwijs dat niet optimaal is en de effecten van de crisis op de arbeidsmarkt en daarmee het leren op de werkvloer. Maar een nog wel grotere zorg is het welzijn van onze studenten.” De conclusie van de Onderwijsinspectie over de druk op de kwaliteit is niet nieuw. Al in oktober van het vorig jaar luidde Tekin namens het mbo dezelfde noodklok. “Het hart van het mbo is het leren op de werkvloer en het praktijkonderwijs in de scholen zelf. Dat is ook waar jongeren voor kiezen. En dat is waar onze docenten en instructeurs onder meer hun werkplezier uit halen. Het mbo is daarom veel minder geschikt voor zoveel online onderwijs.”
Actieplan stages en leerbanen
De crisis en de daaruit voortkomende lock downs hadden grote effecten op de arbeidsmarkt die het mbo met name ‘voelde’ door beperking van de mogelijkheden voor leren op de werkvloer. Tekin: “In bepaalde sectoren kon dat wel doorgaan, met de hinder van de noodzakelijke rivm-maatregelen. Maar in een aantal sectoren, waarin de arbeidsmarktvooruitzichten prima waren, vielen stages en leerbanen vrij plotseling volledig weg. Gelukkig ziet het er dankzij de inzet van SBB de afgelopen maanden met het actieplan stages en leerbanen alweer wat beter uit. Het tekort is inmiddels teruggebracht van ruim 20.000 naar 16.000 stages.”
Corona bewijst: grens aan aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt
Een voorbeeld van een zwaar getroffen sector is natuurlijk de horeca door het gedwongen sluiten van terrassen, cafés en restaurants. “Dat een arbeidsmarkt zo razendsnel onder invloed van onverwachte gebeurtenissen als een crisis kan instorten, moet ons wel aan het denken zetten. Want hoe houdbaar is het dan dat beroepsonderwijs altijd meteen moet leiden tot een baan in de sector waarvoor men opleidt?” Tekin wil dan ook met het bedrijfsleven en de overheid nader in gesprek over doelmatigheid. “De coronacrisis maakt ondubbelzinnig helder dat er een grens zit aan de maakbaarheid van de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. Die kan helaas nooit 100% zijn. We zullen dus samen beter moeten kijken naar de lessen die we hier met elkaar uit kunnen leren. En naar hoe we samen slimmer kunnen opleiden.”
Vertraging wegwerken
De Staat van het Onderwijs benoemt uiteraard ook de studievertraging waarmee mbo’ers in mindere of meerdere mate te maken hebben door de crisis. “Dat varieert van enkele weken tot maanden. We zullen de komende jaren echt nodig hebben om de precieze schade voor het verkrijgen van de nodige beroepskennis scherp te krijgen en onze studenten te helpen die vertraging weg te werken.“
Mbo heeft ook socialiserende functie
Tekin waardeert dat de Onderwijsinspectie in de Staat van het Onderwijs nadrukkelijk de waarde van onderwijs benoemt voor het welzijn van studenten. “Studenten hebben het zwaar. Ze missen elkaar, de contacten met de docenten, samen leren en samen leven. De socialiserende functie van onderwijs moeten we koesteren, het is mooi dat de Onderwijsinspectie dat benadrukt.” Wat Tekin betreft gaat dat hand in hand met ook meer ruimte voor burgerschap. “We krijgen terug van de scholen dat studievertraging niet alleen zit in puur de beroepskennis. Maar ook in de persoonsvorming die jongeren in het mbo doormaken tijdens hun opleiding, op weg naar volwassenheid. Ze zijn het afgelopen jaar door de omstandigheden zo teruggeworpen geweest op zichzelf, dus ook daar is er echt schade. Die we serieus moeten aanpakken om studenten te helpen ook als burgers te kunnen excelleren. Dat gaan we doen met onder meer de middelen van het Nationaal Plan Onderwijs. We kunnen hiermee studenten ondersteunen bij het wegwerken van de vertragingen, maar ook jongeren die vanuit het voortgezet onderwijs het mbo binnenkomen.”
Zie ook: Zeven opvallende uitkomsten van de Staat van het Onderwijs 2021