Een sterke beroepsroute: hobbels en drempels wegnemen voor een betere aansluiting

Julia van Altena - De Jong is programmamanager van het project Vloeiend van vmbo naar Nova College van 31 scholen met een vmbo en een mbo in de regio Kennemerland, IJmond en Duin- en Bollenstreek.  

Een sterke beroepsroute vertaalt Van Altena - De Jong als ‘programmatisch aansluiten’ op vervolgonderwijs. “Bij 31 verschillende vmbo’s in de regio kijken we naar de beroepsgerichte en praktijkgerichte programma’s en vergelijken we deze met de kwalificatiedossiers van het mbo zodat deze op onderwijskundig niveau op elkaar gelegd kunnen worden. Overlap en hiaten van lesstof worden er zoveel mogelijk uitgehaald en dan krijg je een aansluitende route die wij programmatisch aansluiten noemen.”

Programmatisch aansluiten levert voor de aangesloten scholen veel leerwinst op, zoals de programmamanager van Vloeiend van vmbo naar Nova College het noemt. Studenten maken hun vmbo-diploma meer waard door de aansluiting op de kwalificatiedossiers van mbo-opleidingen. Het is niet dat studenten allemaal vrijstellingen krijgen, maar zij gaan wel veel sneller en vlotter door het programma. "Dat zorgt voor veel motivatie bij de studenten van de deelnemende scholen.”

Meer motivatie betekent minder uitval en meer verbreding, bijvoorbeeld door de tijdwinst te verzilveren voor keuzevakken. Van Altena - De Jong noemt een voorbeeld: “Het vmbo-profiel bouw, wonen en interieur sluit erg goed aan op het kwalificatiedossiers op bouwtechniek van het mbo. Studenten kiezen ervoor om een praktijkstage te lopen in de afbouw en een bouwkundige stage en verdiepen zich zo in twee verschillende profielen binnen de bouw.”

De mbo-scholen in Friesland zijn tegenwoordig samen Firda en staan in nauw contact met het regionale bedrijfsleven zoals de technieksector. Henk de Vries is als oud-manager van een groot techniekbedrijf verbonden aan Firda en het initiatief Techniek Noord om studenten op te leiden voor het regionale bedrijfsleven. In een bedrijfstakschool leren mbo-studenten techniek in een echte werkplaats van instructeurs en praktijkopleiders hun kwalificaties voor een diploma. Zijn missie? Zo veel mogelijk studenten enthousiast maken voor de techniek.

En die studenten zoekt De Vries onder meer op het vmbo. “Ik haal de vo-leerlingen naar binnen op de bedrijfstakschool om te laten zien hoe het is om in de techniek te werken in de rijke leeromgeving van de werkplaats.

“Want we moeten als de sodemieter zien dat we studenten krijgen”, vervolgt De Vries. “De bedrijven staan te springen om goed opgeleide vakmensen. We merken dat de studenten andere richtingen kiezen. Daarom willen we zoveel mogelijk basisschool- en vo-leerlingen laten zien hoe mbo-studenten hier al tijdens hun studie van grote waarde zijn voor de bedrijven verbonden aan de bedrijfstakschool.” 

De vo-leerlingen maken in doorlopende leerroutes kennis met het werk in de praktijklokalen. En door LOB-leereenheden maken vo-leerlingen met een ander profiel ook kennis met de techniek zodat ze een duurzame keuze kunnen maken door een bewuste ervaring van de werkplaats.

De Vries: “Hier kunnen ze ruiken, proeven, voelen en mooie dingen maken die ze mee naar huis nemen. Op open dagen zie ik veel van deze studenten terug terwijl ze hun ouders een rondleiding geven!”

Zo logisch en praktisch als het allemaal klinkt, zo lastig blijkt een doorlopende leerroute soms in de praktijk te brengen. 

Van Altena - De Jong van Vloeiend van vmbo naar Nova College: “De leerrichtingen van het vmbo sluiten lang niet altijd goed aan op de kwalificatiedossiers op het mbo. Dat staat doorlopende leerroutes in de weg. Wij willen door de complexiteit van de regelgeving niet met 31 vo-scholen een doorlopende leerroute maken die past op de verschillende mbo-locaties. Laat staan dat het doorloopt in een hbo-opleiding. We willen maatregelen die ons in staat stellen dit wel te realiseren. We ervaren nu het tegenovergestelde.”

Om de positie van het beroepsonderwijs verder te versterken – bijvoorbeeld door meer mogelijkheden voor samenwerking tussen de sectoren en instellingen; - vraagt de MBO Raad aan de politiek in Den Haag om het stelsel te wijzigen zodat leerlingen in het voortgezet onderwijs op basis van hun talenten pas aan het einde van de onderbouwperiode beter en gerichter kunnen kiezen voor vervolgonderwijs. Dit zorgt voor een meer duurzame beroepsroute.

Ook vraagt de MBO Raad om een wet voor vervolgonderwijs met een gelijkwaardige beroepsroute en academische route.

Tot slot vraagt de MBO Raad om belemmeringen weg te nemen bij jongeren die de start van een beroepsgerichte opleiding in de weg zitten en hun keuzevrijheid te beschermen.