Opinie: laat om- en bijscholing niet over aan de markt

Bij uitstek in deze tijd van krapte op de arbeidsmarkt zou iedereen die om- of bijscholing nodig heeft alle onderwijsmogelijkheden geboden moeten krijgen. Het kabinet laat hier kansen liggen. Er is een regeling voor (Stimulering Arbeidsmarktpositie, kortweg STAP), maar die blijkt helaas nog niet meer dan een kleine eerste stap op weg naar een cultuur waarin iedere professional continu kan blijven leren en bij- en omscholen. Kunnen switchen van de ene naar de andere baan of sector is niet alleen voor het individu van belang, maar ook voor de brede welvaart van ons land.

Dat voortdurend investeren in je kennis en kunde moet je bij wijze van spreken ’om de hoek’ kunnen halen. Laagdrempelig om- en bijscholen, makkelijk toegankelijk en beschikbaar, van hoge kwaliteit, als korte cursus en als langere opleiding, en betaalbaar voor iedereen.

Door de kabinetskeuzes is de STAP-regeling voornamelijk gericht op de private onderwijsmarkt, met korte cursussen die soms weinig relevant zijn voor de arbeidsmarkt. De kwalitatief hoogwaardige mbo-, hbo- en universitaire opleidingen die met belastinggeld gefinancierd worden, passen niet binnen dit STAP-budget vanwege eisen aan de duur en uitvoering van het onderwijs. Onze publieke mbo’s, hogescholen en universiteiten bieden een prachtige infrastructuur die het kabinet efficiënt kan inzetten, dichtbij in stad en regio, om meer mensen die het echt nodig hebben gericht aansluiting te geven en te houden op wat de arbeidsmarkt vraagt. Het lijkt logisch om hiervan gebruik te maken, maar ondanks herhaalde oproepen van onderwijsinstellingen komt dit niet tot stand.

De huidige STAP-regeling werkt niet goed. Het budget wordt verdeeld via een systeem dat doet denken aan de turbulentie bij de kaartverkoop voor populaire concerten. Bij STAP zitten ook elke twee maanden belangstellenden digitaal klaar voor een run op de beschikbare subsidies voor een kleine groep aanbieders. Dit maakt van de leven lang ontwikkelen-regeling een loterij, waarbij commerciële aanbieders profiteren van een winstmodel. Bovendien gaat een deel van de subsidie naar cursussen die weinig of geen relatie hebben met de behoeften op de arbeidsmarkt, zoals beleggings- of wandelcoachcursussen.

Ook worden extra’s zoals luxe lunches of aanbrengbonussen betaald uit het STAP-budget. Publieke lerarenopleidingen en zorgopleidingen bijvoorbeeld komen niet in het opleidingsaanbod voor, terwijl er zowel vraag als aanbod is voor deze beroepen. Onze oproep aan het kabinet is om leven lang ontwikkelen, dat we graag als onderdeel van ieders ontwikkelings- en carrièrepad zien en dat een belangrijk thema is in het regeerakkoord, niet over te laten aan alleen de markt.

Maak om- en bijscholing beter toegankelijk door in te zetten op een rol voor het publiek bekostigde onderwijs, dat aantoonbaar bijdraagt aan relevante scholing voor de arbeidsmarkt. Hierdoor kunnen veel meer mensen zich structureel blijven ontwikkelen met goede opleidingen en cursussen en zo hun kansen op werk vergroten.

Daarnaast moeten er betere stimulerende prikkels komen om te scholen en te ontwikkelen wanneer de werknemer eigen regie wil nemen. Dit is niet alleen goed voor de werknemer, maar ook voor de brede welvaart van ons land.