Rookvrij, hoe doe je dat?

Op de hooflocatie van het Da Vinci College in Dordrecht is het opsteken van een sigaret op het schoolplein sinds 2017 taboe. Wie toch wil roken, wordt met zachte hand gemotiveerd dat elders te doen. Er wordt een veilige omgeving gecreëerd waar studenten en medewerkers elkaar kunnen aanspreken op hun rookgedrag. Sinds kort wordt er, samen met gemeente en omwonenden, ook ingezet op een rookvrije schoolomgeving.

Kathelijn Roetenberg, projectleider en Gezonde School coördinator van het Da Vinci College: “Ik ga niet zeggen dat er hier niemand meer rookt of overlast ervaart. Dat is onzin. Maar het is echt veel beter dan een aantal jaar geleden. Uit eigen onderzoek is gebleken dat het aantal rokers hier ver onder het landelijk gemiddelde ligt. Het duidelijkst zichtbare resultaat is dat je niet meer door een ‘muur’ van rook hoeft als je de school binnen wil. Ook liggen er beduidend minder peuken voor de deur en kan je je raam openzetten. Het staat ook veel beter op een open dag. We willen als school graag een gezonde leeromgeving bieden. Het is mooi als je dat letterlijk kunt uitstralen. Ik ben er zelf tegenwoordig zo aan gewend aan dat alles rookvrij is, dat ik verbaasd uit het raam kijk als ik toch ineens een sigaret ruik.”

Roetenberg: “We proberen zoveel mogelijk mensen te bereiken en te betrekken. In aanloop naar het Preventieakkoord was er hier al vrij vroeg een beleidsbeslissing vanuit de directie en het CvB om het schoolplein rookvrij te maken. Vervolgens is er geld aangevraagd bij het programma Gezonde School om dat zo goed mogelijk voor elkaar te krijgen. Vanuit het Gezonde School Ondersteuningsaanbod kon er een projectleider worden aangesteld voor enkele uren per week."

"Daarna hebben we medewerkers (en later ook studenten) in een enquête bevraagd over wat zij belangrijke onderwerpen vonden als het gaat om een gezonde schoolomgeving. Zowel bij studenten als onder medewerkers, scoorde het thema ‘roken’ hoog. Dat was een goed begin.”

Roetenberg: “Je moet er niet vanuit gaan dat je in één keer het hele rookprobleem kunt oplossen. We zien het meer als een ‘beweging’ waarbij je er aan moet werken om steeds meer mensen te overtuigen en actief mee te krijgen. Het is iets dat je levend moet houden en waarin je gezamenlijk met andere partijen moet optrekken.”

“Verder proberen we gebruik te maken van wat er al is, binnen en buiten de school. Je hoeft niet het wiel opnieuw uit te vinden. Het gaat erom te kijken wat werkbaar is op jouw school(locatie).”

“We hebben de Beveiliging (onze eigen studenten) en het ondersteunend personeel zoals conciërges, getraind om rokers die tóch voor de deur staan op een positieve manier te benaderen en uit te leggen waarom we rookvrij zijn geworden. Dat was voldoende voor tachtig tot negentig procent van de rokers. Zij staan er nu niet meer. De inzet van deze mensen was echt heel belangrijk, zonder hen was het nooit zo succesvol geweest.”

“Sinds een aantal jaren zijn we gestart met Positive Behavior Support (PBS). Een aanpak die zorgt voor een veilig schoolklimaat door wederzijds respect en veel positieve aandacht voor wat goed gaat. Deze aanpak zetten we nu ook in om rookvrij te worden. Zo waken we er voor de rokers af te schilderen als een soort ‘paria’, maar benadrukken we dat ze individuen zijn die van positieve invloed kunnen zijn op de gezondheid van anderen. Handhaving moet namelijk niet alleen afhangen van de beveiliging. Collega’s en studenten moeten zelf ook voelen dat het fijner is om rekening te houden met elkaar.”

“Een ander voorbeeld. Medewerkers en studenten kunnen hulp krijgen bij het stoppen met roken. Jaarlijks bieden we rondom Stoptober een stoppen met roken traject aan. Daarnaast attenderen we onze medewerkers en studenten gedurende het jaar ook op de vergoedingen van zorgverzekeringen. Afgelopen jaar hebben we voor alle medewerkers en studenten van de hoofdlocatie een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd in samenwerking met ikstopermee.nl.”  

“Om ook studenten zich betrokken te laten voelen, werken we nu ook aan kleine projecten met Bureau Leefstijl. In een zo’n project laten we nu de studenten Art & Design de ‘rookpalen’ opknappen. Dit om het zo aantrekkelijk mogelijk te maken om je sigaret dáár te roken, en niet op andere plekken.”

Roetenberg: “We liggen aan de openbare weg. Dat is grond waar wij als school geen zeggenschap over hebben. Je moet ervoor zorgen dat de buurt geen overlast ondervindt van mensen die toch willen roken. Dat is best een uitdaging. Sinds september zijn we daarom ook aan de slag met de gemeente Dordrecht en de andere bedrijven op locatie het Leerpark. Er is een rookvrije zone gecreëerd met blauwe lijnen die door de Gemeente Dordrecht zijn aangebracht. Ook is er bewegwijzering gekomen naar plekken waar je wél mag roken.”

“We blijven de komende jaren met alle betrokken bedrijven, scholen en omwonenden van het Leerpark in gesprek. We luisteren naar hun geluid en passen indien nodig situaties aan. Elk jaar proberen we met nieuwe ludieke acties meer mensen mee te krijgen in deze beweging. Ik ben positief. We zijn er nog niet, maar we zijn echt goed op weg.”