Middelbaar beroepsonderwijs (mbo)

Laatst gewijzigd: 25-06-2019

Het mbo leidt op voor een beroep, een vervolgopleiding en goed burgerschap. Om een optimale aansluiting op de arbeidsmarkt te garanderen hebben mbo-opleidingen nauw contact met het regionale bedrijfsleven, gemeenten en maatschappelijke organisaties. 

Verschillende opleidingsniveaus

Het middelbaar beroepsonderwijs heeft opleidingen op vier niveaus. De duur van de opleidingen varieert van één tot vier jaar.

  • Entreeopleiding: voor jongeren zonder diploma, doorstroom naar niveau 2 of arbeidsmarkt (één jaar)
  • Niveau 2: basisberoepsopleiding voor uitvoerend praktisch werk (één tot twee jaar)
  • Niveau 3: vakopleiding tot zelfstandig beroepsbeoefenaar, zelfstandig uitvoerend werk, brede inzetbaarheid (twee tot drie jaar)
  • Niveau 4: middenkaderopleiding (drie tot vier jaar) en specialistenopleiding (kopstudie van één jaar), volledig zelfstandig uitvoerend werk, brede inzetbaarheid of specialisatie. Een niveau 4-diploma geeft toegang tot het hbo.
MBO studenten van het Friesland College, fotograaf Maartje Roos
Afbeelding van Maartje Roos, Friesland College

Wel of geen vooropleiding

Jongeren zonder diploma kunnen een entreeopleiding volgen. Voor toegang tot de niveau 2-, 3- en 4-opleidingen is een vmbo-diploma nodig (kadergerichte of theoretische leerweg) of een overgangsbewijs naar havo/vwo 4.

Twee leerwegen 

Het middelbaar beroepsonderwijs heeft twee verschillende leerwegen of leerroutes. Zij verschillen van elkaar in de verdeling tussen theorie en praktijk.

  1. Beroepsopleidende leerweg (bol): studenten volgen een opleiding en doen in de vorm van verschillende stages de nodige praktijkervaring op. Afhankelijk van het opleidingsniveau verschilt de praktijk-duur. Tussen de school, student en het leerbedrijf wordt een praktijkovereenkomst gesloten.
  2. Beroepsbegeleidende leerweg (bbl): Mensen die een bbl-opleiding volgen werken met een arbeidsovereenkomst bij een werkgever, en gaan voor de theoretische onderbouwing één dag in de week naar school. Tussen de school, student en de werkgever (het leerbedrijf) wordt een praktijkovereenkomst gesloten.

Kwalificatiestructuur 

Wat een student moet kennen en kunnen voor een diploma is vastgelegd in de kwalificatiestructuur. Binnen het mbo is in 2015 aan een herziening hiervan gewerkt met als doel minder kwalificatiedossiers, dunnere en overzichtelijkere dossiers en flexibeler onderwijs. Vanaf 1 augustus 2016 bieden mbo-scholen hun opleidingen aan volgens deze herziene kwalificatiedossiers.