Bezuinigingen op het mbo: drempel voor toekomstig talent

Afgelopen dinsdag presenteerde het kabinet de Miljoenennota. Bij nadere bestudering bleek de nota een forse uitdaging te vormen, met aanzienlijke bezuinigingen op onderwijs in het verschiet. Dit is kortzichtig beleid, constateerde ik, en mijn gedachten gingen terug naar Timo, een mbo’er die ik vorige week sprak tijdens WorldSkills in het Franse Lyon. Timo, eerder deelnemer aan een vakwedstrijd, vertelde me hoe het mbo zijn leven had verrijkt. Het bood hem kansen, leerde hem waardevolle vaardigheden en hielp hem zijn talent te ontdekken. Deelname aan de befaamde vakwedstrijden was de kers op de taart.

Er zijn honderden jongeren zoals Timo, die via het beroepsonderwijs hun talenten ontwikkelen en daarmee bijdragen aan een beter Nederland. Des te schrijnender is het dat door de maatregelen van deze regering de toegankelijkheid van het mbo onder druk komt te staan. Neem bijvoorbeeld de btw-verhoging op schoolboeken. Straks moet de gemiddelde mbo-student tientallen euro’s meer betalen per studiejaar, terwijl deze kosten niet van toepassing zijn in het voortgezet onderwijs. Dit vergroot de drempel om voor het mbo te kiezen in plaats van voor de havo. Voor veel jongeren, met een krappe beurs, kunnen die extra kosten een groot verschil maken, waardoor ze mogelijk minder snel voor een beroepsopleiding zullen gaan. Zo loopt Nederland waardevol talent mis, juist nu we zien dat steeds meer jongeren het mbo bewust als positieve keuze omarmen.

Daarnaast kunnen de bezuinigingen op praktijkleren, waardoor honderden stages in gevaar komen, flinke schade aanrichten. Dit raakt extra hard als je bedenkt hoeveel mbo-studenten al worstelen met prestatiedruk. Een recent rapport van het Trimbos-instituut, dat ik samen met Koningin Máxima namens MindUs in ontvangst mocht nemen, toont aan dat mbo’ers de meeste contacturen op school hebben. Daardoor hebben ze minder tijd voor een bijbaan, terwijl velen toch moeten werken om financieel rond te komen of om hun gezin te ondersteunen. En tel daarbij op dat nog voor veel studenten een te lage of helemaal geen stagevergoeding in het verschiet ligt.

Als voorzitter van de MBO Raad doet het me pijn om te zien welke koers dit kabinet vaart. In woorden worden onze studenten geprezen, maar in daden worden ze geraakt in hun portemonnee en bij het vinden van leerwerkplekken. Dit terwijl het mbo een essentiële rol speelt in de ontwikkeling van studenten, bijvoorbeeld als het gaat om het verbeteren van hun taal- en rekenniveau. Mbo-scholen staan klaar om deze uitdaging aan te gaan, maar dit kan alleen met de voldoende middelen. Zonder voldoende investeringen kunnen we niet het onderwijs bieden dat nodig is om deze missie te volbrengen.

Ik roep het kabinet dan ook op om onze sector de stabiliteit en financiële continuïteit te geven die we zo hard nodig hebben. We moeten over de middelen beschikken om onze grote maatschappelijke opdrachten, beschreven in de Werkagenda MBO en het Stagepact, goed uit te voeren. Deze agenda’s zijn ontwikkeld in nauwe samenwerking met onze partners, en kunnen niet zonder de noodzakelijke financiële randvoorwaarden worden gerealiseerd. Schrap ook de kortzichtige besluiten die ons als mbo weer terug in de tijd werpen. Onze sector moet zijn cruciale rol in de samenleving kunnen blijven vervullen, zowel nu als in de toekomst. Dit geldt uiteraard ook voor andere onderwijssectoren. Investeren in onderwijs betaalt zich immers altijd terug.

Laten we ervoor zorgen dat jongeren zoals Timo kunnen blijven kiezen voor het mbo, een bewuste keuze vol kansen op de arbeidsmarkt en in een vreugdevolle carrière.