Reactie MBO Raad op pleidooi voor gratis zorgopleidingen

De zorgsector staat voor immense uitdagingen. Volgens de MBO Raad is de behoefte aan zorgprofessionals nog nooit zo groot geweest. Een blik op de cijfers vertelt een duidelijk verhaal: als de huidige trends zich voortzetten, zal in 2031 één op de vijf mensen werkzaam zijn in de zorg en welzijn, een percentage dat verder zal stijgen naar één op vier in 2040 en zelfs één op drie in 2060. Het tekort aan handen aan het bed is een dringende kwestie waar mbo-scholen hard aan werken. Zo werden er eerder dit jaar, in het kader van ‘Kansrijk Opleiden’, afspraken gemaakt met het ministerie van OCW en SBB om de instroom van studenten in onder andere de zorg te verhogen. Door de aanpak worden grotere arbeidsmarktvraagstukken aangepakt, waarbij er op landelijk en regionaal niveau intensiever wordt samengewerkt tussen onderwijs en het bedrijfsleven.

Toch heeft de MBO Raad vragen bij de haalbaarheid van het ‘gratis’ maken van alleen de zorgopleidingen. Naast dat het de samenleving veel geld kost en ‘gratis geld niet bestaat’, tornt het indirect aan de keuzevrijheid van onze studenten. Vrije studiekeuze is voor de MBO Raad een belangrijk uitgangspunt. Iedere student moet een opleiding kunnen kiezen die past bij zijn of haar kwaliteiten en voorkeuren en niet op basis van enkel een financiële prikkel. Daarbij kampt niet alleen de zorg, maar bijna iedere sector in Nederland met tekorten. Het gratis maken van opleidingen in de ene sector, kan ervoor zorgen dat andere sectoren ook vragen om dezelfde maatregel.

Daarentegen lost het gratis maken van opleidingen de problemen in de zorg zelf niet op. Zo blijkt dinsdag uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat het aantal werknemers dat de zorgsector gedag zegt opnieuw is toegenomen. Maar liefst 155.000 zorgmedewerkers stopten ermee. Het is voor de sector dus van belang om ervoor te zorgen dat werknemers ook langer in de zorg blijven, bijvoorbeeld door te werken aan betere arbeidsomstandigheden, goede arbeidsvoorwaarden en andere creatieve oplossingen. We zien namelijk in onze instroomcijfers dat jongeren en zij-instromers wel degelijk blijven kiezen voor de zorg.

Ook constateren wij dat stagiaires van zorgopleidingen niet altijd de juiste begeleiding krijgen bij de stageplekken. Dit verhoogt het risico op uitval, wat voorkomen moet worden nu er al enorme tekorten bestaan. Ook het gebrek aan stageplekken, waardoor sommige mbo-opleidingen een numerus fixus  werken, helpen niet om het tekort tegen te gaan. De MBO Raad vraagt de zorginstellingen om te zorgen voor meer stageplekken en goede begeleiding.

Het idee van de V&VN laat echter zien dat de samenleving staat de springen om mbo’ers. De MBO Raad pleit er in haar verkiezingsinzet voor om belemmeringen, zoals hoge schoolkosten, weg te nemen zodat meer jongeren voor het mbo kunnen kiezen. Want we zien over de hele linie een afname van het aantal jongeren in het mbo. Dat geldt niet alleen voor de zorg, maar ook voor andere tekortsectoren.