Open brief aan nieuw kabinet: ‘Zet de student eindelijk zelf aan het stuur!’

Het Summa College staat midden in de Brainportregio, met een zeer krappe arbeidsmarkt. Iedereen die dat wil, kan momenteel werk vinden. De uitdaging voor ons regionale mbo-onderwijs luidt: welke opleiding is relevant voor het werk van de toekomst en hoe leiden we daarvoor op? Ons antwoord: wij kiezen radicaal voor studentengeluk, omdat wij overtuigd zijn van de talenten van ieder mens. Bovendien kan studentengeluk niet los worden gezien van het ontstaan van een adequate beroepsbevolking. Dat een student gezien en gewaardeerd wordt, en gecoacht wordt om een eigen pad te bewandelen in de opleiding en in de maatschappij, is hierbij cruciaal. Mensen bloeien immers op als er sprake is van competentie, autonomie en relatie (waardering).

Mbo-talenten staan meer dan ooit in de spotlights, momenteel vooral vanwege de grote vraag naar arbeid. Maar los van de economische noodzaak, verdient ieder mens waardering. Filosoof Levinas beschreef al dat mensen pas mens-zijn in het aangezicht van de ander. Dat betekent dat iedereen gezien moet worden. Wij doen dat door oprechte persoonlijke aandacht voor onze studenten te hebben. En door hen meer keuzevrijheid te geven en hen te begeleiden in het maken van hun eigen curriculum. Het is dan ook tijd dat de onderwaardering van mbo-studenten stopt, maatschappelijk (publieke opinie), maar zeker ook onderwijskundig (keuzevrijheid en talent centraal). Daarvoor is meer ruimte nodig om opleidingen flexibel vorm te geven.

De toekomstverkenning over de stelselherziening die na de zomer uitkwam, schetste 3 scenario’s. Het onderwijs kiest (1) voor individueel talent, of (2) voor het oplossen van grote maatschappelijke vraagstukken, of (3) we bedienen het bedrijfsleven optimaal met personeel. Voor Summa is de keuze duidelijk: wij starten bij scenario 1 en plaatsen de talenten van studenten centraal. Zij zullen zich, gestuurd door de maatschappij (hun peers), en gecoacht op hun talenten, automatisch richten op de vraagstukken van nu, in de maatschappij én de arbeidsmarkt. Jongeren zien haarfijn waaraan het schort en in welke richting zij zich willen ontwikkelen; voor zichzelf én voor de maatschappij.  Klimaatproblemen worden vooral onder jongeren als een grote bedreiging gezien.

We kiezen dus radicaal voor de student en nemen verantwoordelijkheid voor diens geluk. Daarvoor zijn kansengelijkheid, het vertrouwen krijgen dat je het kunt, en keuzevrijheid noodzakelijke voorwaarden. Studenten moeten de opleiding kunnen vormen naar hun eigen talenten, het gevoel van vrijheid ervaren om te kunnen doen wat ze willen doen. En niet andersom. Studenten zijn naast onze toekomstige werknemers ook gewoon onze naasten. Wanneer zij zelf vormgeven aan hun toekomst, geven ze tegelijkertijd ook vorm aan die van de maatschappij waarvan zij en wij deel uitmaken.

Daarvoor hebben zij tijd, ruimte en vertrouwen nodig. Voor hun ontwikkeling, oriëntatie op studies en beroepen, maar ook om te falen en nieuwe keuzes te maken. Het geven van meer autonomie aan studenten is een vorm van waardering maar ook van kansengelijkheid. De regelgeving zoals we die nu vanuit OCW opgelegd krijgen, is te beknellend. Die systeemwereld beperkt de ontwikkeling van studenten en opleidingen eerder dan dat het een oplossing biedt voor toekomstige problemen. Onze tweede oproep luidt dan ook: maak het onderwijs regelluwer! 

Laten we dit momentum van de verkiezingen aangrijpen, ook in het licht van de toekomstverkenning die een rol gaat spelen tijdens de coalitieonderhandelingen, om het mbo-onderwijs verder te flexibiliseren en onderwijsinstellingen meer autonomie te geven over hun curricula. Laten we nu eindelijk de studenten meer vertrouwen geven in hun talenten, en hen zelf aan het stuur zetten! Dat komt niet alleen het geluk van de student, maar ook onze gezamenlijke toekomst en economie ten goede. 

Met vriendelijke groet,

Laurent de Vries, voorzitter College van Bestuur Summa College